Theo VnExpress – XE có tốc độ lây nhiễm cao hơn 10% so với dòng BA.2 của Omicron, tuy nhiên vẫn còn quá sớm để kết luận biến chủng này có kháng vaccine, theo giới khoa học.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 1/4 cảnh báo về biến chủng mới XE, tái tổ hợp từ hai dòng phụ BA.1 và BA.2 của Omicron, có khả năng lây lan nhanh hơn Omicron.
Theo ước tính ban đầu của WHO, tỷ lệ ca nhiễm cộng đồng sau khi xuất hiện XE cao hơn 10% so với BA.2. Như vậy, biến chủng có khả năng lây lan nhanh hơn phiên bản gốc của Omicron 43%. Tuy nhiên, WHO lưu ý cần có thêm nghiên cứu mới để xác nhận điều này.
Khả năng lây truyền
Cơ quan An ninh Y tế Anh (HSA) xác định được 637 ca nhiễm XE ở Anh, hôm 22/3. Bệnh nhân phân bố trên khắp cả nước, số lượng ngày càng tăng cho thấy khả năng lây lan mạnh của biến chủng trong cộng đồng.
HSA đã so sánh bộ gene của biến chủng Omicron BA.2 (đang chiếm ưu thế ở Anh) và nhận thấy XE có khả năng lây truyền cao hơn 9,8%, tương đồng với báo cáo của WHO. Tuy nhiên, cơ quan này cảnh báo dữ liệu có thể bị sai số trong giai đoạn đầu, tốc độ tăng trưởng được ước tính dựa vào khả năng truyền tải vốn có của virus theo thời gian.
Giáo sư Susan Hopkins, cố vấn y tế chính của HSA, cho biết XE khiến số ca nhiễm tăng lên, song các nhà khoa học chưa thể xác định liệu sự thay đổi này có thực sự là lợi thế tăng trưởng của virus hay không.
“Đến nay, chưa đủ bằng chứng để đưa ra kết luận về khả năng lây truyền, mức độ nghiêm trọng hoặc hiệu lực của vaccine trước XE”, giáo sư Hopkins nói.
Hiện tượng virus tái tổ hợp
Thực tế, tái tổ hợp không phải hiện tượng mới. Tình trạng này xảy ra khi hai loại virus có liên quan lây nhiễm vào cùng một tế bào, tạo ra bộ gene hỗn hợp.
Các nhà nghiên cứu đã ghi nhận 26 mẫu bệnh phẩm ở Nhật Bản có sự tái tổ hợp giữa biến chủng Alpha và Delta. Tây Ban Nha cũng báo cáo tình trạng tái tổ hợp Alpha và B.1.177 vào mùa hè năm 2020.
Hiện, HSA theo dõi ba dòng tái tổ hợp XD, XE và XF.
XD lai giữa Delta và BA.1, một dòng phụ của biến chủng Omicron, được tìm thấy ở Pháp, Đan Mạch và Bỉ.
XE tái tổ hợp của hai dòng con trong biến chủng Omicron là BA.1 và BA.2. Tuy nhiên nó chứa ba đột biến không có trong Omicron. Biến chủng hiện chỉ xuất hiện ở Anh.
XF tái tổ hợp từ Delta và BA.1, nhưng chỉ được phát hiện tại Anh cho đến nay.
Chuyên gia dịch tễ Tom Peacock, Đại học Hoàng gia London, cho biết đây có thể là những tái tổ hợp cần theo dõi trong thời gian tới, bởi nó bao gồm đoạn gene của Delta – biến chủng có thể dẫn đến các triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng hơn.
Xét nghiệm và vaccine có còn hiệu quả với biến chủng mới?
Chuyên gia dịch tễ Tom Peacock cho biết các xét nghiệm PCR và xét nghiệm nhanh vẫn xác định được biến chủng XE. “Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu chúng không còn hiệu quả”, ông nói.
Ông cho biết hiện còn quá sớm để xác định ảnh hưởng của XE lên vaccine. Trước đó, các nhà khoa học cho biết liều thứ ba vaccine Covid-19 hiệu quả 70-75% ngăn ngừa Covid-19 thể nhẹ do chủng Omicron gây ra.
HSA cũng cho biết khả năng tái nhiễm Omicron cao gấp ba lần so với Delta. Dù không có ca nhiễm nào dẫn đến nhập viện và tử vong, cơ quan cho rằng chưa đủ dữ liệu để đánh giá về độc lực, độ nghiêm trọng của biến chủng.