Một tháng gần đây, nhiều bệnh nhân HIV nhóm đã điều trị ổn định thay vì được nhận đủ thuốc ARV sử dụng trong ba tháng thì chỉ được nhận thuốc dùng một tháng, thậm chí hai tuần.
Nhiều người bệnh lo lắng việc gián đoạn nguồn thuốc gây ảnh hưởng đến việc điều trị.
Nguy cơ ấy càng hiển hiện khi một số tỉnh, thành phố thông tin có thể gián đoạn thuốc bảo hiểm y tế (BHYT) và khó khăn trong trình tự mua sắm thuốc ARV điều trị người có HIV. Việc gián đoạn nguồn cung khiến nhiều bệnh nhân đối diện với nguy cơ bệnh tiến triển.
Lo không có thuốc điều trị
Là bệnh nhân HIV đang điều trị bằng thuốc ARV (gồm nhiều thuốc có khả năng ức chế sự phát triển của HIV) suốt 10 năm qua, anh C. (tỉnh Yên Bái) chia sẻ lo lắng khi trung tâm y tế nơi anh đang lĩnh thuốc hằng tháng thông báo: “Có thể sẽ hết thuốc trong tháng 7, 8”.
Anh C. cho hay lần gần đây nhất anh lĩnh thuốc ARV là giữa tháng 5, đây là thuốc điều trị HIV do BHYT chi trả. “Tôi đã điều trị ổn định nên bình thường được lấy thuốc 3 tháng/lần. Tuy nhiên lần này tôi chỉ được nhận thuốc điều trị 1 tháng. Trung tâm y tế cũng thông báo có thể sẽ hết thuốc trong vài tháng tới và dặn chủ động tìm kiếm nguồn thuốc ngoài”, anh C. nói.
Từ đó đến nay, anh C. và cộng đồng người bệnh HIV đang sinh hoạt chung câu lạc bộ đều lo lắng, bởi nếu không có thuốc nguy cơ bệnh tiến triển rất lớn. Anh chia sẻ do mắc bệnh, thời gian chủ yếu dành để điều trị nên anh không có công việc thường xuyên, không có thu nhập.
“Trong khi đó giá thuốc khoảng 1 triệu đồng/tháng. Nếu phải mua thuốc ngoài, tôi cũng không biết phải xoay xở ra sao. Mấy ngày nay mọi người đều nháo nhác đi hỏi thông tin từ các nguồn viện trợ”, anh C. nói.
Còn chị H. (trú tại Hải Phòng) cũng là người bệnh HIV đang điều trị thuốc ARV, chia sẻ những ngày qua nhóm chị rất hoang mang khi nghe thông tin nguồn thuốc điều trị bị gián đoạn. “Chúng tôi có mạng lưới trên cả nước, mọi người thường xuyên chia sẻ thông tin với nhau. Gần một tháng nay nhiều người ở TP.HCM, Kiên Giang… cũng nói chỉ lĩnh được thuốc uống trong một tháng và được thông tin về việc có thể vài tháng tới sẽ thiếu thuốc.
Người bệnh HIV nếu không duy trì thuốc sẽ có nguy cơ bệnh tiến triển, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe vì vậy ai cũng lo lắng. Bên cạnh đó, việc lĩnh thuốc một tháng/lần cũng khiến nhiều người gặp khó khăn, họ phải xin nghỉ làm, mất công đi lại để lĩnh thuốc. Mong rằng sẽ sớm có thuốc cung ứng trở lại để những bệnh nhân HIV an tâm điều trị”, chị H. nói.
Theo các chuyên gia, người nhiễm HIV bắt buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc điều trị và duy trì điều trị thường xuyên, suốt đời. Nếu không tuân thủ nguyên tắc điều trị hay điều trị gián đoạn sẽ dẫn đến nguy cơ bệnh tiến triển, tăng khả năng lây nhiễm cho cộng đồng, thậm chí chuyển sang AIDS.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, năm 2023 toàn quốc có 534 cơ sở y tế điều trị HIV. Số người nhiễm HIV được quản lý điều trị ARV là gần 179.000 người, trong đó có hơn 2.700 trẻ em, 165.700 người đang điều trị ARV do BHYT chi trả đạt 93%.
Điều tiết nguồn cung ứng, kêu gọi viện trợ
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Phan Thị Thu Hương, cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), cho hay thời gian qua cục đã nhận được thông tin từ các tỉnh, thành phố như TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Kiên Giang, Vĩnh Long… về nguy cơ gián đoạn thuốc ARV BHYT điều trị người bệnh HIV.
Nhằm đảm bảo duy trì điều trị ARV cho người bệnh trong thời gian chờ thuốc ARV được mua từ nguồn Quỹ BHYT, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã đề nghị sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động giám sát, điều tiết cung ứng thuốc ARV điều trị người bệnh HIV/AIDS.
“Ngay khi nhận được thông tin, cục đã có hướng dẫn các tỉnh, thành phố điều tiết cấp phát thuốc cho người bệnh. Trước đây nếu bệnh nhân điều trị ổn định có thể lĩnh thuốc 3 tháng/lần thì trong tình trạng đang thiếu thuốc chỉ cấp 1 tháng/lần. Với tỉnh, thành phố còn lượng thuốc ít hơn có thể cấp 2 tuần/lần với người bệnh ở gần”, bà Hương cho biết.
Theo bà Hương, cần hướng dẫn điều chuyển người bệnh đang điều trị HIV có thẻ BHYT từ cơ sở hết thuốc BHYT sang cơ sở còn thuốc BHYT. Không để tình trạng người bệnh gián đoạn thuốc ARV nguồn BHYT trong khi tồn kho trên toàn địa bàn vẫn còn. Bên cạnh đó các đơn vị điều tiết thuốc ARV nguồn dự án Quỹ toàn cầu tài trợ giữa các cơ sở y tế trên địa bàn để điều trị cho người bệnh HIV đáp ứng tiêu chuẩn nhận thuốc ARV do Quỹ toàn cầu tài trợ.
“Cục cũng tìm kiếm thêm nguồn thuốc viện trợ từ các tổ chức. Hiện đã có nguồn viện trợ và dự kiến tuần sau thuốc sẽ về đến Việt Nam. Cục sẽ điều phối, cấp phát cho các địa phương “gối đầu”, cho đến khi hoàn thiện công tác mua sắm”, bà Hương cho hay.
Theo bà Hương, nguy cơ gián đoạn nguồn cung do điều chỉnh của Luật Đấu thầu. Hiện Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia đang gấp rút tiến hành hoàn thiện thủ tục mua sắm. Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế) cho hay đang tiến hành các thủ tục đàm phán giá. “Dự kiến sẽ sớm hoàn thiện mua sắm thuốc ARV”, vị này nói.
Nhưng thực tế có như dự kiến? Điều đó còn phải chờ, trên 165.000 người dùng thuốc từ nguồn này cũng phải chờ!
Theo Tuổi Trẻ