Mỗi lần nhìn thấy kim tiêm, dao mổ, Tâm lại nghĩ đến ba lần phẫu thuật đau như chết đi sống lại từ 5 năm trước để thoát khỏi hình hài “không thuộc về mình”.
“Thà chết trong hình hài phụ nữ hơn sống với vẻ đàn ông”, Tâm nói, thêm rằng chưa bao giờ hối hận khi chuyển giới từ nam sang nữ. Hiện, Đặng Đình Tâm 30 tuổi, sống tại Australia cùng chồng. Ngắm mình trong gương, Tâm cười mãn nguyện vì không cần phải đội tóc giả như trước, được mặc đồ nữ ra đường và có cuộc hôn nhân trọn vẹn.
Nếu không kể, ít ai biết Tâm từng bị dè bỉu, phải giấu gia đình đi chuyển giới, chấp nhận đánh đổi tuổi thọ để sống cuộc đời mới.
Tâm sinh ra với hình hài nam, từ nhỏ gần như không có bạn bè, lén lút mặc váy, trang điểm, chơi búp bê một mình. Mỗi ngày, Tâm cố sống gồng lên, tỏ ra nam tính. Hết phổ thông, Tâm theo nghề trang điểm chuyên nghiệp để nhanh chóng làm ra tiền, thực hiện ước mơ chuyển giới.
Tuy nhiên, Việt Nam chưa có quy định pháp luật về hoạt động cung cấp và sử dụng dịch vụ nội tiết tố, phẫu thuật chuyển đổi giới tính nên việc thực hiện ước mơ như Tâm gặp nhiều khó khăn và nhiều nguy cơ. Thống kê cho thấy với những người đang tự điều trị nội tiết tố, chỉ có 37% tìm kiếm thông tin y tế trước khi bắt đầu sử dụng, 73% mua hormone từ bạn bè hay các nguồn không chính thức, 33% mua từ các nguồn trôi nổi trên mạng.
“Muốn là con gái thực chẳng dễ dàng gì”, Tâm nói.
Đầu năm 2015, Tâm kể cho mẹ nghe về cuộc tình 4 năm với một bạn đồng giới nam. Tâm nhớ khi ấy không khí gia đình lặng như tờ. Bố biết chuyện nhưng không phản ứng gay gắt. “Có thể cả hai đã biết từ lâu và thầm ủng hộ”, Tâm nói và cho biết đây là động lực để mình quyết định chuyển giới.
Thông thường, người chuyển giới phải sử dụng hormone sau đó sẽ phẫu thuật. Tùy nhu cầu, người chuyển giới nam sang nữ sẽ nâng ngực và tạo hình lại cơ quan sinh dục. Ngoài ra, họ sẽ làm thêm các phẫu thuật thẩm mỹ như bơm môi, cắt mí, độn cằm… để ngoại hình tự nhiên hơn.
Tâm chọn nâng ngực đầu tiên. Tháng 6/2019, Tâm sang Thái Lan để phẫu thuật. Khó khăn đầu tiên ập đến. Với ngoại hình nam, cơ ngực khỏe, mô cơ da vùng ngực chặt. Còn chuyển sang nữ, bầu ngực nữ tròn, núm vú to hơn nên cần phẫu thuật thu nhỏ và định hình lại. Do đó, quá trình can thiệp cần nhiều thời gian, đồng nghĩa bệnh nhân sẽ đau đớn nhiều hơn.
May mắn, ca phẫu thuật ngực diễn ra thuận lợi. Sau hai tiếng, Tâm dần tỉnh lại, “cơn đau không quá dữ dội như tưởng tượng”.
Ba tuần sau, Tâm từ Bangkok đến Phuket phẫu thuật tái tạo lại cơ quan sinh dục. Bác sĩ tiếp tục thông báo đây là cuộc mổ phức tạp, phải tỉ mỉ từng bước như rạch vùng bìu, cắt bỏ tinh hoàn… rồi dùng dây kẽm khâu lại để tạo hình âm hộ. Tâm gần như mất ăn, mất ngủ. Lòng lo lắng nhưng vẫn quyết tâm làm.
Hậu phẫu, Tâm ví cơn đau như “xé gan, xé thịt”. Các vết khâu âm ỉ chảy nước dịch màu vàng, xộc lên mùi tanh. Vết mổ chưa lành, Tâm phải nong cây giúp âm đạo nhân tạo giãn và sâu hơn. Dụng cụ nong âm đạo là ba khúc gỗ kích thước từ nhỏ đến lớn, phải thực hiện liên tục trong suốt hai tuần.
Hơn 20 ngày sau, Tâm quay lại Bangkok, tiếp tục phẫu thuật lần thứ ba chỉnh lại gương mặt cho mềm mại, nữ tính hơn. Bác sĩ phẫu thuật vùng mắt, mi mắt, sửa lại mũi, cằm và tiêm filler môi. Hàng ngày, Tâm chỉ ăn cháo để hạn chế cơ mặt hoạt động và tuân thủ yêu cầu để tránh sẹo, bầm.
Tổng chi phí ba lần phẫu thuật gần 500 triệu đồng, chưa kể tiền sinh hoạt, ăn uống, đi lại. Sau khi phẫu thuật hoàn tất, Tâm mới dùng đến hormone, hai tuần một lần. Lần đầu tiên chưa có kinh nghiệm và thời tiết lạnh khiến hormone đông lại nên khi tiêm bị sưng, vón cục, phải chườm đá. Tuy nhiên, tiêm hormone giúp cơ thể Tâm mềm mại, thay đổi nội tiết, dịu dàng, dễ xúc động và giảm dần nét nam tính. Sử dụng hormone giúp giảm cơ bắp, đặc biệt là vùng ngực và vai. Tâm xác định sống chung với nó cả đời.
Sau phẫu thuật chuyển giới, Tâm trở lại Australia và làm thủ tục thay đổi giới tính trên giấy tờ tùy thân. Tâm dự định tham gia cuộc thi Hoa khôi Miss Mardi Gras International Queen 2024 tại Sydney. Đây là cuộc thi lớn dành cho cộng đồng LGBT ở Australia và là cơ hội để Tâm phát triển bản thân, mở rộng quan hệ, có thêm nhiều trải nghiệm hơn.
“Trải qua nhiều khó khăn nhưng Tâm vẫn luôn biết ơn cuộc đời, kể cả khi bản thân không được hoàn hảo nhưng vẫn được nhiều người yêu thương và làm điều mình thích”, Tâm nói.
Tại Việt Nam, Luật chuyển giới chưa được ban hành, các cơ sở y tế đủ khả năng nhưng chưa được thực hiện can thiệp hay phẫu thuật chuyển giới. Ở Hà Nội và TP HCM, một vài trung tâm y tế cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý, sức khỏe tình dục cho cộng đồng LGBT, còn dịch vụ tiêm hormone, điều trị nội tiết tố, phẫu thuật chuyển giới, hậu phẫu hầu như không có.
Theo VNExpress